Số thập phân là gì? Các dạng toán và hướng dẫn giải bài tập số thập phân chi tiết

Số thập phân là một trong những loại số đặc biệt có tính chất giống như số tự nhiên. Vậy để hiểu rõ hơn số thập phân là gì? Có những loại phép tính thập phân nào? Hãy cùng Nguyễn Tất Thành khám phá chi tiết hơn trong bài viết sau.

Số thập phân là gì?

Số thập phân là phân số có tử số và mẫu số. Trong đó, mẫu số chính là các số có dạng 10, 100, 1000… Mẫu số chính là tích của các số 10.

Số thập phân thường được viết như sau: 0,1; 0,001; 0,0001…

Cách đọc số thập phân

Cách đọc số thập phân sẽ dựa vào công thức: phần nguyên + “dấu phẩy” + phần thập phân.

Ví dụ:

• 3, 45: Ba phẩy bốn mươi lăm
• 30.82: Ba mươi phẩy tám mươi hai.

Cấu trúc số thập phân

Số thập phân gồm hai phần, phần nguyên và phần thập phân, cách nhau bằng dấu phẩy. Trong đó, các số đứng trước dấu phẩy gọi là số nguyên, các số sau dấu phẩy gọi là số thập phân.

Các cách chuyển sang số thập phân

Khi tìm hiểu về số thập phân sẽ có cách chuyển đổi số thập phân sang số khác. Bao gồm:

Chuyển phân số thành số thập phân

Để chuyển một phân số thành số thập phân, chỉ cần chia tử số cho mẫu số. Ngoài ra, có thể chuyển một phân số thập phân rồi chuyển ngược lại thành số thập phân, bằng cách nhân cả tử số và mẫu số với một số tự nhiên để được mẫu số là 10, 100, 1000…

* Lưu ý: Khi chuyển một phân số thập phân sang số thập phân, ta cần đếm xem mẫu số có bao nhiêu số 0 thì phần thập phân của số thập phân cũng sẽ có bao nhiêu chữ số đó.

Ví dụ: Chuyển phân số 6/5 thành số thập phân.

Chuyển hỗn số thành số thập phân

Để chuyển hỗn số thành số thập phân, chúng ta sẽ chuyển hỗn số thành phân số thập phân rồi chuyển ngược lại thành số thập phân.

Chuyển đổi số đo chiều dài và khối lượng thành số thập phân

Đầu tiên, chúng ta cần tìm mối quan hệ giữa hai đơn vị khối lượng hoặc chiều dài cho trước. Sau đó chuyển chúng thành các phân số thập phân có đơn vị lớn hơn, rồi tiếp tục chuyển chúng thành số thập phân tương ứng.

Ví dụ: đổi 5cm sang dm

Chuyển số thập phân thành phân số thập phân

Để chuyển đổi một số thập phân thành một phân số thập phân, hãy làm theo các bước sau:

• Bước 1: Xác định phần thập phân của số thập phân đã cho.
• Bước 2: Viết mẫu số của phân số tương ứng là 10, 100, 10000… với số chữ số 0 bằng số chữ số ở phần thập phân.

Ví dụ: Chuyển số thập phân 5,43 thành phân số thập phân.

Giải pháp:

Phần thập phân của số thập phân 5,43 có 2 chữ số. Vậy phân số thập phân phải có mẫu số là 100. Tương ứng, 4,43 = 543/100.

Các phép tính với số thập phân

Tương tự như các loại số khác, số thập phân cũng sẽ có những phép tính và giải cơ bản như sau:

Thêm số thập phân

Khi cộng 2 số thập phân ta thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1: Viết số hạng này phía dưới số hạng kia sao cho các chữ số nằm trên cùng một hàng khi tính theo cột dọc.
• Bước 2: Thực hiện các phép tính cộng như cộng các số tự nhiên.
• Bước 3: Đặt dấu phẩy vào cột tổng có dấu phẩy.

Ví dụ: 45, 08 + 24, 97 = ?

Chúng tôi tính toán và thực hiện như sau:

Bên cạnh đó, các bạn cũng nên tham khảo thêm cách cộng phân số để có thể làm các bài tập dưới đây dễ dàng hơn.

Phép trừ số thập phân

Tương tự như thực hiện phép cộng, khi trừ số thập phân, chúng ta cũng viết số trừ bên dưới số bị trừ sao cho các chữ số trong cùng một hàng thẳng hàng. Sau đó chúng ta sẽ thực hiện các phép tính trừ như trừ số tự nhiên và dấu phẩy ở hiệu sẽ thẳng hàng với dấu phẩy của số bị trừ và số bị trừ.

Ví dụ: 68, 4 – 25, 7 = ?

* Lưu ý: Nếu số ở phần thập phân của số bị trừ nhỏ hơn số chữ số ở phần thập phân của số bị trừ thì ta có thể viết thêm số 0 vào bên phải phần thập phân của số bị trừ, rồi trừ tương tự. số tự nhiên thông thường.

Ví dụ: 45,8 – 26,54 = ?

Nhân số thập phân

Để nhân số thập phân, ta sẽ chia thành nhiều trường hợp như sau:

Trường hợp 1: Nhân số thập phân với số tự nhiên

Để nhân số thập phân với số tự nhiên, hãy làm theo các bước sau:

• Bước 1: Nhân như nhân các số tự nhiên.
• Bước 2: Đếm xem phần thập phân của số thập phân có bao nhiêu chữ số, sau đó đặt dấu phẩy vào kết quả để ra số chữ số bất kỳ từ phải sang trái.

Ví dụ: 6,8 x 15 = ?

Chúng tôi tính toán và thực hiện như sau:

Trường hợp 2: Nhân một số thập phân với 10, 100,1000,…

Để nhân một số thập phân với các số 10, 100, 1000… ta chỉ cần chuyển dấu thập phân của số đó sang bên phải lần lượt 1, 2, 3… chữ số.

Ví dụ:

1,5 x 10 = 15

0,912 x 100 = 91,2

4,32 x 1000 = 4320.

Trường hợp 3: Nhân số thập phân với số thập phân

Để nhân một số thập phân với một số thập phân khác, chúng ta cũng thực hiện phép nhân tương tự như số tự nhiên. Sau đó, đếm xem phần thập phân của cả hai thừa số có bao nhiêu chữ số rồi đặt dấu phẩy vào tích của nhiều chữ số đó từ phải sang trái.

Ví dụ: 25,6 x 1,5 = ?

Chúng tôi tính toán và thực hiện như sau:

Phép chia thập phân

Tương tự như phép nhân, phép chia số thập phân cũng sẽ được chia thành các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Chia số thập phân cho số tự nhiên

Để chia một số thập phân cho một số tự nhiên, ta chia phần nguyên của số bị chia cho số chia. Sau đó đặt dấu phẩy vào bên phải thương số tìm được trước khi lấy chữ số đầu tiên ở phần thập phân của số bị chia để tiếp tục giải phép chia. Cuối cùng thực hiện phép chia với từng chữ số thập phân của số bị chia.

Ví dụ: 216,72 : 42 = ?

Chúng tôi tính toán và thực hiện như sau:

Trường hợp 2: Chia một số thập phân cho 10, 100, 1000…

Để chia một số thập phân cho các số 10, 100, 1000… ta chỉ cần chuyển dấu thập phân của số đó sang trái lần lượt 1, 2, 3… chữ số.

Ví dụ:

43, 2 : 10 = 4, 32

12,5 : 100 = 0,125

Xem thêm : [Tổng hợp] Bài tập tiếng anh cho người mất gốc từ cơ bản đến nâng cao

2543,6 : 1000 = 2,5436

Trường hợp 3: Chia một số tự nhiên cho một số thập phân

Khi giải phép chia một số tự nhiên cho số tự nhiên còn lại, ta tiếp tục chia như sau:

• Viết dấu phẩy tương ứng vào bên phải số thương.
• Viết thêm chữ số 00 vào bên phải số dư rồi tiếp tục chia.
• Trường hợp còn dư thì viết số dư mới vào bên phải số 00 và tiếp tục chia cho đến khi số dư bằng 0.

Ví dụ: 483 : 35 = ?

Chúng tôi tính toán và thực hiện như sau:

Trường hợp 4: Chia số tự nhiên cho số thập phân

Để chia một số tự nhiên cho một số thập phân, chúng ta cần đếm xem phần thập phân của số chia có bao nhiêu chữ số và viết bao nhiêu số 0 ở bên phải số bị chia. Sau đó xóa dấu phẩy khỏi số chia và thực hiện. Thực hiện phép chia như các số tự nhiên khác.

Ví dụ: 3 : 6,25 = ?

Chúng tôi tính toán và thực hiện như sau:

Trường hợp 5: Chia số thập phân cho số thập phân

Để chia một số thập phân cho một số thập phân khác, ta cũng đếm xem phần thập phân của số chia có bao nhiêu chữ số, sau đó chuyển dấu phẩy ở số bị chia sang bên phải của số đó. Sau đó tiếp tục bỏ dấu phẩy ở phần chia và thực hiện phép chia tương tự như chia số tự nhiên.

Ví dụ: 91,08 : 3,6 = ?

Chúng tôi thiết lập tính toán và sau đó thực hiện như sau:

So sánh số thập phân

Để có thể so sánh hai số thập phân, hãy làm theo các bước sau:

• So sánh phần nguyên của hai số thập phân như hai số tự nhiên, phần nguyên thập phân nào lớn hơn thì số đó lớn hơn.
• Nếu các phần nguyên của hai số thập phân bằng nhau thì ta so sánh các phần thập phân từ trái sang phải. Đến cùng một hàng, số thập phân nào có chữ số tương ứng lớn hơn ở cùng một hàng là số lớn hơn.

Ví dụ: Viết các số thập phân dưới đây theo thứ tự từ nhỏ đến lớn: 7,34; 6,42; 5,98; 7,43; 6.01

Giải pháp:

So sánh phần nguyên ta thấy 5

Tiếp tục so sánh hai số có cùng phần nguyên, ta có: 7,34

Tóm lại, các số thập phân đã cho được sắp xếp theo thứ tự từ nhỏ đến lớn như sau: 5,98; 6,01; 6,42; 7,34; 7,43.

Bài tập về số thập phân có hướng dẫn giải

Dưới đây Nguyễn Tất Thành sẽ tổng hợp một số bài tập về số thập phân để các bạn cùng theo dõi và luyện tập:

Bí quyết học số thập phân hiệu quả

Để nâng cao hiệu quả giải bài tập thập phân, dưới đây là một số mẹo mà phụ huynh và trẻ có thể tham khảo:

• Hiểu lý thuyết số thập phân: Để giải bài tập, yêu cầu học sinh nắm vững lý thuyết số thập phân từ đọc, viết, cấu trúc, tính toán, chuyển đổi… Đây là nền tảng quan trọng nhất. Nếu trẻ quên hoặc không hiểu phần nào, cha mẹ cần kịp thời hướng dẫn, củng cố cho trẻ.

• Học đi đôi với thực hành: Bên cạnh việc học lý thuyết, cha mẹ nên khuyến khích con thực hành thường xuyên hơn thông qua việc làm bài tập ở trường, sách giáo khoa, học thêm kiến ​​thức trên mạng, luyện thi… Đó là phương pháp giúp kích thích trí nhớ tốt hơn, sự hấp thụ và tư duy học thuật.

• Học toán qua ứng dụng thực tế: có rất nhiều ứng dụng thực tế của số thập phân như đo khoảng cách, khối lượng của vật, chiều dài của vật… Vì vậy, phụ huynh có thể đưa ra những ví dụ liên quan để giúp đỡ. Giúp trẻ dễ dàng hình dung và ghi nhớ kiến ​​thức này tốt hơn.

• Xây dựng nền tảng và niềm yêu thích học toán với Nguyễn Tất Thành Math: Đây là ứng dụng dạy toán trực tuyến song ngữ dành riêng cho trẻ mẫu giáo và tiểu học. Với nội dung bám sát hơn 60 chuyên đề toán, trong đó có số thập phân, được dạy dưới dạng video và hình ảnh động vui nhộn giúp trẻ dễ dàng tiếp thu và ghi nhớ kiến ​​thức. Cùng với đó, trẻ còn có thể rèn luyện thông qua các trò chơi tương tác cá nhân hóa, giúp tăng khả năng hiểu, ghi nhớ và tư duy khi học toán và giải quyết các vấn đề trong cuộc sống tốt hơn. Cùng với nhiều tính năng hỗ trợ việc học toán cho trẻ, tính năng quản lý của phụ huynh đều được tích hợp trên Nguyễn Tất Thành Math. Chỉ với 2.000đ/ngày, hiệu quả mà ứng dụng này mang lại tuyệt vời đến mức các bậc phụ huynh có thể tham khảo thêm để biết thêm thông tin.

Kết luận

Trên đây là tổng hợp những kiến ​​thức cơ bản về số thập phân chi tiết. Hy vọng dựa trên những thông tin trên sẽ hỗ trợ việc học tập của trẻ dễ dàng hơn cũng như giúp công việc giảng dạy của phụ huynh trở nên nhàn nhã và hiệu quả cao hơn.

Nguồn: https://truongnguyentatthanh.edu.vn
Danh mục: Giáo dục