Phong cách ngôn ngữ: Ôn thi phần Đọc – Hiểu THPT Quốc Gia môn Ngữ Văn

Phong cách ngôn ngữ là kiến ​​thức thường xuất hiện trong đề thi Ngữ văn THPT quốc gia. Nắm vững kiến ​​thức này sẽ giúp thí sinh dễ dàng chinh phục điểm cao trong phần thi Đọc – Hiểu. Vậy phong cách ngôn ngữ là gì? Làm thế nào để ôn tập hiệu quả nội dung này cho kỳ thi? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những kiến ​​thức cần thiết để tự tin bước vào kỳ thi quan trọng này!

Phong cách ngôn ngữ là gì?

Phong cách ngôn ngữ trong văn học là cách diễn đạt (nói và viết) phù hợp với từng hoàn cảnh, từng người nói cụ thể. Nó được thể hiện thông qua những đặc điểm riêng trong cách sử dụng từ ngữ, ngữ pháp, tu từ,… tạo nên “bộ mặt” của mỗi văn bản.

Có bao nhiêu phong cách ngôn ngữ? Hiện nay, trong văn học Việt Nam có tổng cộng 6 phong cách ngôn ngữ. Những kiểu phong cách ngôn ngữ này bao gồm: khoa học, báo chí (truyền thông tin tức), chính trị, nghệ thuật, hành chính, đời sống hằng ngày.

Như vậy, giải bài toán “Làm thế nào để xác định phong cách ngôn ngữ trong văn học?” Như vậy là các bạn đã chinh phục được phần lớn kiến ​​thức thi THPT Quốc gia môn Văn ở phần Đọc – Hiểu. Hãy cùng Nguyễn Tất Thành mổ xẻ chủ đề này ngay trong bài viết dưới đây nhé!

Phong cách ngôn ngữ khoa học

Phong cách ngôn ngữ khoa học là cách diễn đạt được sử dụng trong lĩnh vực khoa học, đặc biệt là trong các văn bản khoa học. Nó có vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin chính xác, khách quan, logic, giúp con người tiếp cận, khám phá kiến ​​thức khoa học một cách hiệu quả.

Đặc điểm của phong cách ngôn ngữ khoa học:

• Tính khái quát và trừu tượng: Ngôn ngữ khoa học sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên ngành, có cấu trúc câu chặt chẽ, logic, diễn đạt các khái niệm khoa học một cách khái quát, trừu tượng.

• Logic và suy luận: Các câu trong văn bản khoa học được sắp xếp theo trình tự logic, dùng từ ngữ chính xác, không sử dụng các biện pháp tu từ hoa mỹ, đảm bảo tính khách quan, chính xác trong giao tiếp. tải thông tin.

• Tính khách quan và khách quan: Ngôn ngữ khoa học mang tính trung lập, ít thể hiện cảm xúc cá nhân và tập trung trình bày các sự kiện khoa học một cách khách quan và chính xác.

Cách xác định phong cách ngôn ngữ khoa học:

• Nội dung: Văn bản khoa học thường trình bày những kiến ​​thức, khái niệm, lý thuyết khoa học một cách logic và có hệ thống.

• Từ vựng: Sử dụng nhiều thuật ngữ khoa học chuyên ngành, được định nghĩa rõ ràng, thống nhất.

• Cấu trúc câu: Các câu thường dài, có cấu trúc phức tạp, sử dụng nhiều liên kết logic để kết nối các ý.

• Trình bày: Văn bản khoa học thường được trình bày một cách khoa học, logic với hệ thống tiêu đề, chú thích, bảng biểu, hình ảnh rõ ràng.

Phong cách ngôn ngữ báo chí (truyền thông tin tức)

Phong cách ngôn ngữ báo chí là cách diễn đạt được sử dụng trong các ấn phẩm báo chí như báo in, báo điện tử, nhằm mục đích truyền tải thông tin nhanh chóng, chính xác, khách quan và hấp dẫn đến công chúng. . Nó có vai trò quan trọng trong việc định hình dư luận xã hội và góp phần vào sự phát triển của xã hội.

Đặc điểm của phong cách ngôn ngữ báo chí:

• Tính thông tin: Đây là đặc điểm nổi bật nhất của phong cách ngôn ngữ báo chí. Thông tin trong bài phải chính xác, khách quan, phản ánh trung thực các sự kiện và được cập nhật liên tục.

• Tính ngắn gọn: Báo chí hiện đại đòi hỏi sự ngắn gọn, cô đọng trong cách diễn đạt. Vì vậy, các bài viết thường sử dụng những câu văn ngắn gọn, dễ hiểu, đi thẳng vào vấn đề.

• Tính khách quan: Ngôn ngữ báo chí phải thể hiện tính trung lập, không thiên vị bất kỳ quan điểm nào. Báo chí chỉ đưa ra sự thật, cung cấp cho người đọc đủ thông tin để tự mình đưa ra nhận định.

• Tính hấp dẫn: Để thu hút sự chú ý của người đọc, ngôn ngữ báo chí cần sử dụng các biện pháp tu từ, ngôn ngữ hình ảnh, tiêu đề ấn tượng… để tạo sự sinh động, hấp dẫn.

Cách nhận biết phong cách ngôn ngữ báo chí:

• Nội dung: Bài viết thường tập trung vào các sự kiện thời sự, vấn đề xã hội nóng hổi hoặc thông tin công khai.

• Hình thức: Báo chí sử dụng nhiều thể loại văn bản khác nhau như thời sự, phóng sự, bình luận, phỏng vấn,… mỗi thể loại có cách trình bày và sử dụng ngôn ngữ riêng.

• Ngôn ngữ: Ngôn ngữ báo chí thường sử dụng từ ngữ chính xác, rõ ràng, dễ hiểu, kết hợp với các biện pháp tu từ để tăng tính biểu cảm, hấp dẫn.

Phong cách ngôn ngữ chính trị

Xem thêm : Dạy con học toán lớp 1 tại nhà và những điều cần lưu tâm để mang lại kết quả cao nhất!

Phong cách ngôn ngữ chính trị là cách diễn đạt được sử dụng trong các văn bản chính trị, nhằm mục đích trình bày, đánh giá, bình luận về các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, tư tưởng,… từ một quan điểm nhất định. Nó có vai trò quan trọng trong việc định hình dư luận xã hội, góp phần xây dựng và phát triển xã hội.

Đặc điểm của phong cách ngôn ngữ chính trị:

• Minh bạch về quan điểm chính trị: Văn bản quan điểm chính trị phải thể hiện rõ ràng quan điểm của tác giả về vấn đề đang bàn, không che giấu, che đậy. Quan điểm này phải được trình bày ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu.

• Logic và lập luận chặt chẽ: Luận cứ trong văn bản chính trị phải có tính hệ thống, chặt chẽ, logic. Luận cứ, lập luận, lập luận phải được trình bày một cách khoa học, rõ ràng, liên kết chặt chẽ với nhau.

• Tính thuyết phục: Ngôn ngữ tranh luận phải sử dụng từ ngữ chính xác, giàu sức gợi, kết hợp với các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, đảo ngữ,… để tăng tính thuyết phục cho bài viết. viết.

• Hình thức: Ngôn ngữ tranh luận phải dùng từ ngữ trang trọng, lịch sự, phù hợp với nội dung và đối tượng giao tiếp.

Cách xác định phong cách ngôn ngữ chính trị:

• Nội dung: Các văn bản chính trị thường đề cập đến các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, tư tưởng… có tính thời sự và quan trọng đối với đời sống xã hội.

• Hình thức: Văn bản tranh luận thường có cấu trúc chặt chẽ, logic và sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên ngành.

• Ngôn ngữ: Ngôn ngữ tranh luận phải chính xác, rõ ràng, ngắn gọn, giàu sức gợi, sử dụng nhiều biện pháp tu từ để tăng tính thuyết phục.

Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật là một hình thức biểu đạt được tổ chức, sắp xếp, chọn lọc và mài giũa từ ngôn ngữ thông thường để tạo nên giá trị nghệ thuật, thẩm mỹ. Nó thường được sử dụng trong các tác phẩm văn học, nghệ thuật để truyền tải thông điệp, khơi gợi cảm xúc và tạo hình ảnh.

Đặc điểm của phong cách ngôn ngữ nghệ thuật:

• Hình ảnh: Sử dụng các biện pháp tu từ như ẩn dụ, nhân cách hóa, so sánh, hoán dụ, ám chỉ… để xây dựng hình ảnh sinh động, gợi cảm, tạo chiều sâu cho tác phẩm.

• Chất lượng truyền cảm hứng: Ngôn ngữ có khả năng tạo cảm xúc, ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc, người nghe, gợi lên sự đồng cảm, chia sẻ và suy ngẫm.

• Tính cách: Thể hiện qua phong cách viết và nói độc đáo của tác giả, thể hiện qua cách sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, cấu trúc câu…

Cách xác định phong cách ngôn ngữ nghệ thuật:

• Nội dung: Phản ánh đời sống xã hội, con người một cách sinh động và giàu cảm xúc.

• Hình thức: Sử dụng ngôn ngữ trau chuốt, giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm, có tính sáng tạo cao.

• Tác dụng: Gây ấn tượng sâu sắc, khơi gợi cảm xúc, suy nghĩ cho người đọc, người nghe.

Phong cách ngôn ngữ hành chính

Phong cách ngôn ngữ hành chính là hệ thống ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản hành chính nhằm thực hiện chức năng quản lý nhà nước, quản lý các hoạt động xã hội và phục vụ quản lý, giao tiếp giữa các cơ quan. cơ quan nhà nước, giữa cơ quan nhà nước với tổ chức, cá nhân.

Đặc điểm của phong cách ngôn ngữ hành chính:

• Tính chuẩn mực: Thể hiện thông qua việc tuân thủ các quy tắc ngữ pháp, chính tả, dấu chấm phẩy và cách trình bày theo quy định của pháp luật và các chuẩn mực chung của tiếng Việt.

• Độ chính xác: Thông tin trong tài liệu phải tuyệt đối chính xác, rõ ràng, không được sử dụng từ ngữ mơ hồ, gây nhầm lẫn, gây nhầm lẫn.

• Tính chuyên nghiệp: Sử dụng ngôn ngữ trang trọng, lịch sự, phù hợp với chuẩn mực đạo đức, văn hóa trong giao tiếp hành chính. Tránh sử dụng ngôn ngữ cá nhân, cảm xúc, địa phương hoặc tiếng lóng.

• Công khai: Văn bản hành chính phải được công khai theo quy định của pháp luật để mọi người dân có thể tiếp cận, tra cứu thông tin.

Cách xác định phong cách ngôn ngữ hành chính:

• Nội dung: Phản ánh những vấn đề liên quan đến hoạt động quản lý nhà nước và thực hiện chức năng hành chính.

• Hình thức: Sử dụng ngôn ngữ chuẩn, chính xác, chuyên nghiệp, trình bày theo quy định.

• Tác dụng: Thực hiện chức năng quản lý nhà nước, bảo đảm tính hợp pháp, chính xác và thống nhất.

Phong cách ngôn ngữ sống

Phong cách ngôn ngữ hằng ngày là cách diễn đạt được sử dụng trong giao tiếp hàng ngày, nhằm mục đích trao đổi thông tin, ý kiến, tình cảm giữa các cá nhân trong các mối quan hệ thân thiết như bạn bè, gia đình,…

Đặc điểm của phong cách ngôn ngữ sống:

• Tính cụ thể: Thể hiện bằng việc đề cập đến các yếu tố như không gian, thời gian, tình huống giao tiếp, tính cách, nội dung và phong cách giao tiếp cụ thể.

• Cảm xúc: Ngôn ngữ đời thường thường bộc lộ rõ ​​ràng cảm xúc của người nói thông qua giọng điệu, cách diễn đạt, xen kẽ, cách sử dụng từ ngữ linh hoạt,…

• Tính cá nhân: Mỗi cá nhân có một cách diễn đạt và sử dụng ngôn ngữ riêng, được thể hiện qua giọng điệu, cách dùng từ, ngữ điệu,… thể hiện những đặc điểm cá nhân về giới tính, tuổi tác, tính cách, sở thích, nghề nghiệp,…

Cách xác định phong cách ngôn ngữ sống:

• Nội dung: Phản ánh những chủ đề đời thường, gần gũi với cuộc sống.

• Hình thức: Sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với tình huống giao tiếp.

• Tác dụng: Thể hiện sự gắn kết, chia sẻ, đồng cảm giữa các cá nhân trong giao tiếp.

Xem thêm:

1. VNguyễn Tất Thành – Ứng dụng giúp xây dựng nền tảng tiếng Việt vững chắc cho trẻ em
2. Một thiết bị hùng biện là gì? Có những loại thiết bị tu từ nào cần ghi nhớ?

Một số bài tập ôn thi THPT quốc gia xác định phong cách ngôn ngữ

Dưới đây là một số dạng bài tập về phong cách ngôn ngữ ôn thi THPT Quốc gia môn Văn mà các bạn có thể tham khảo:

Mẫu 1: Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản cụ thể

Ví dụ:

Đọc đoạn văn sau và xác định phong cách ngôn ngữ của nó:

“Theo kết quả điều tra của cơ quan chức năng, ông Nguyễn Văn A đã vi phạm luật giao thông khi điều khiển xe máy vượt quá tốc độ quy định. Vì vậy, ông A sẽ bị phạt theo quy định”. của pháp luật.”

Loại 2: So sánh các phong cách ngôn ngữ khác nhau

Ví dụ:

So sánh đặc điểm của phong cách ngôn ngữ khoa học và phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.

Loại 3: Viết văn bản theo phong cách ngôn ngữ cụ thể

Ví dụ:

Viết một bài viết ngắn về một sự kiện đang diễn ra, sử dụng ngôn ngữ báo chí.

Như vậy, bài viết đã cung cấp cho các bạn những kiến ​​thức cơ bản về phong cách ngôn ngữ, bao gồm các khái niệm, đặc điểm và nhận dạng. Việc hiểu rõ các phong cách ngôn ngữ sẽ giúp các em dễ dàng nhận biết và phân tích văn bản trong bài thi Đọc – Hiểu THPT Quốc gia môn Văn, từ đó đạt điểm cao trong bài thi này.

Nguồn: https://truongnguyentatthanh.edu.vn
Danh mục: Giáo dục