Những hành vi của trẻ tự kỷ & Cách hỗ trợ trẻ hiệu quả

Trong xã hội hiện đại, nhận thức về hành vi của trẻ tự kỷ ngày càng trở nên cần thiết. Trẻ tự kỷ không chỉ gặp khó khăn trong giao tiếp mà còn có nhiều hành vi đặc trưng khiến cha mẹ và người chăm sóc cảm thấy bối rối. Bài viết này của Nguyễn Tất Thành sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hành vi của trẻ tự kỷ và cách hỗ trợ trẻ hiệu quả.

Tự kỷ là gì? Trẻ tự kỷ là gì?

Tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh ảnh hưởng đến cách các cá nhân tương tác xã hội, giao tiếp và thể hiện bản thân. Trẻ tự kỷ thường có những đặc điểm hành vi và cảm xúc độc đáo, điều này có thể gây khó khăn cho việc xây dựng mối quan hệ với người khác. Đặc biệt, mỗi trẻ tự kỷ đều có những đặc điểm riêng, từ đó hình thành những hành vi khác nhau.

Khi nói về hành vi của trẻ tự kỷ, chúng ta không chỉ nói đến những hành vi tiêu cực mà còn nói đến cách trẻ thể hiện bản thân qua các hoạt động hàng ngày. Vì vậy, việc nắm vững những đặc điểm này sẽ rất quan trọng để có thể đưa ra các biện pháp hỗ trợ phù hợp.

Đặc điểm của trẻ tự kỷ

Trẻ tự kỷ thường có những đặc điểm nổi bật tạo nên sự khác biệt trong cách trẻ tương tác với thế giới xung quanh. Dưới đây là những đặc điểm chính mà chúng ta cần chú ý.

Giao tiếp khó khăn

Một trong những khó khăn lớn nhất mà trẻ tự kỷ gặp phải đó là giao tiếp. Hầu hết trẻ em sẽ có khả năng ngôn ngữ hạn chế, nghĩa là chúng có thể nói ít hoặc không nói gì cả. Khi giao tiếp, trẻ có thể sử dụng từ ngữ không phù hợp với ngữ cảnh, dẫn đến nhầm lẫn và khó hiểu nghĩa của câu.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng thể hiện bản thân của trẻ mà còn làm giảm khả năng kết nối với mọi người xung quanh. Cha mẹ và giáo viên cần kiên nhẫn hơn trong việc giao tiếp với trẻ, dần dần làm quen với những cách trẻ có thể bày tỏ cảm xúc, nhu cầu của mình.

Hạn chế trong giao tiếp phi ngôn ngữ

Ngoài khả năng nói hạn chế, trẻ tự kỷ còn gặp khó khăn trong giao tiếp phi ngôn ngữ – tức là không biết sử dụng cử chỉ, sơ đồ hay hình ảnh để thể hiện bản thân. Điều này khiến trẻ khó thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của mình. Thay vì sử dụng ngôn ngữ cơ thể để thể hiện niềm vui, nỗi buồn hay sự sợ hãi, trẻ có thể tỏ ra lơ đãng hoặc thiếu quan tâm đến những người xung quanh.

Để hỗ trợ trẻ trong lĩnh vực này, cha mẹ có thể khuyến khích trẻ sử dụng hình ảnh hoặc biểu tượng để thể hiện cảm xúc của mình. Sử dụng các công cụ trực quan sẽ giúp trẻ dễ dàng giao tiếp với người khác hơn.

Nhút nhát và xa cách

Nhút nhát, xa cách cũng là tính cách thường gặp ở trẻ tự kỷ. Trẻ em thường tránh giao tiếp bằng mắt, điều này có thể khiến người khác cảm thấy không muốn giao tiếp hoặc không hứng thú. Tuy nhiên, thực tế là trẻ gặp khó khăn trong việc duy trì giao tiếp bằng mắt và điều này không phản ánh mong muốn thực sự của trẻ.

Thay vào đó, cha mẹ và người chăm sóc có thể tạo ra một môi trường an toàn để trẻ có thể cảm thấy thoải mái và dần dần học cách giao tiếp với người khác. Một cách hiệu quả là thông qua các trò chơi tương tác hoặc các bài học kỹ năng xã hội.

Những hành vi thường gặp của trẻ tự kỷ

Xem thêm : EXP là gì? Ý nghĩa EXP trên sản phẩm và các lĩnh vực khác

Hành vi của trẻ tự kỷ thường được phân thành nhiều nhóm khác nhau, từ nhạy cảm về giác quan đến thói quen cố định. Dưới đây là một số hành vi điển hình bạn có thể thấy ở trẻ tự kỷ:

Nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh

Nhiều trẻ tự kỷ rất nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh lớn. Họ có thể phản ứng mạnh mẽ với những yếu tố này, chẳng hạn như bịt mắt khi tiếp xúc với ánh sáng chói hoặc bịt tai khi nghe thấy tiếng động lớn.

Sự nhạy cảm này khiến trẻ tránh xa những nơi ồn ào, đông người hay ánh sáng chói, gây khó khăn khi tham gia các hoạt động xã hội. Để hỗ trợ trẻ, cha mẹ có thể tạo môi trường yên tĩnh, thoải mái và cung cấp các dụng cụ như tai nghe chống ồn.

Thích một mình

Nhiều trẻ tự kỷ thường thích chơi một mình và không hứng thú với các hoạt động tập thể. Điều này thường khiến cha mẹ lo lắng con mình không hòa nhập được với bạn bè. Tuy nhiên, sở thích này không nhất thiết phản ánh sự cô đơn hay nỗi buồn. Trẻ em thường tìm thấy sự bình yên và thoải mái khi ở một mình, nơi chúng không chịu áp lực của các tương tác xã hội.

Cha mẹ nên tôn trọng sở thích này nhưng cũng cần khéo léo khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động tập thể nhẹ nhàng, dần dần giúp trẻ làm quen với việc tương tác với người khác.

Thói quen cố định

Trẻ tự kỷ thường có xu hướng lặp lại các hoạt động hoặc thói quen trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ, chúng có thể đi theo một lộ trình nhất định khi đến trường, hoặc luôn ngồi một chỗ trong lớp học. Sự ổn định này mang lại cho trẻ cảm giác an toàn và kiểm soát.

Tuy nhiên, khi có sự thay đổi về lịch trình, không gian sống, trẻ có thể phản ứng tiêu cực, thậm chí nổi loạn. Để quản lý hành vi của trẻ tự kỷ trong tình huống này, cha mẹ nên cung cấp trước cho trẻ những thông tin về sự thay đổi và tạo một lịch trình cố định để trẻ dần dần làm quen với sự thay đổi.

Chống lại sự thay đổi

Chống lại sự thay đổi cũng là một hành vi điển hình của trẻ tự kỷ. Những thay đổi nhỏ trong cuộc sống hàng ngày có thể khiến trẻ cảm thấy lo lắng, khó chịu. Điều này có thể dẫn đến hành vi nổi loạn hoặc phản kháng mạnh mẽ.

Cha mẹ và người chăm sóc cần chuẩn bị tinh thần cho trẻ trước mọi thay đổi, từ việc thay đổi lịch ăn uống cho đến việc chuyển đến không gian mới. Việc thông báo và giải thích rõ ràng về sự thay đổi sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn hơn.

Rối loạn vận động

Rối loạn vận động ở trẻ tự kỷ thường xuất hiện dưới dạng cử động tay chân lặp đi lặp lại hoặc các hành vi như lắc lư cơ thể hoặc kiễng chân. Những hành vi này có thể là cách để trẻ thư giãn hoặc giảm bớt căng thẳng.

Chăm sóc trẻ tự kỷ đòi hỏi sự kiên nhẫn và hiểu biết. Thay vì ngăn cản trẻ thực hiện những hành vi này, cha mẹ có thể tìm kiếm những phương pháp thay thế để trẻ có thể giải tỏa cảm xúc một cách an toàn hơn.

Có hành vi chống đối

Trẻ tự kỷ cũng có thể biểu hiện hành vi chống đối, chẳng hạn như lặp lại một hành động nhất định hoặc duy trì thái độ cứng nhắc. Hành vi này không phải lúc nào cũng mang hàm ý tiêu cực; Đôi khi đó chỉ đơn giản là cách trẻ thể hiện nhu cầu của mình.

Xem thêm : [Adverb Phrase] Cụm trạng từ trong tiếng anh: Lý thuyết & Bài tập ứng dụng nhanh

Cha mẹ cần cố gắng tìm ra nguyên nhân sâu xa đằng sau những hành vi này. Tạo môi trường giao tiếp tích cực và khuyến khích trẻ bày tỏ cảm xúc sẽ giúp giảm bớt tình trạng này.

Suy giảm nhận thức và trí thông minh

Cuối cùng, một số trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc phát triển nhận thức và trí tuệ. Điều này không có nghĩa là tất cả trẻ tự kỷ đều có mức độ thông minh thấp, nhưng nhiều trẻ có thể gặp khó khăn trong việc bắt chước và hiểu ý nghĩa của từ ngữ, cử chỉ. Cha mẹ nên chú ý đến cách trẻ học và tiếp thu thông tin, từ đó tìm ra phương pháp giảng dạy phù hợp hơn với từng trẻ.

Biện pháp và cách hỗ trợ trẻ tự kỷ hiệu quả

Để giúp trẻ tự kỷ phát triển tốt hơn, cha mẹ và người chăm sóc cần có những biện pháp hỗ trợ hiệu quả. Những phương pháp này không chỉ giúp trẻ vượt qua khó khăn mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp, tương tác xã hội.

Phương pháp thư giãn

Kỹ thuật thư giãn có thể giúp trẻ tự kỷ giảm bớt lo lắng và căng thẳng. Cha mẹ có thể thử nghiệm các hoạt động như yoga, thiền hoặc thậm chí nghe nhạc êm dịu. Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ cảm thấy thư giãn mà còn nâng cao khả năng tập trung và kiểm soát cảm xúc.

Cần lưu ý rằng không phải tất cả trẻ em đều phù hợp với cùng một phương pháp thư giãn. Vì vậy, việc tìm hiểu sở thích cá nhân của trẻ là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.

Tăng cường kỷ luật

Kỷ luật củng cố là một trong những phương pháp hữu ích để quản lý hành vi của trẻ tự kỷ. Thông qua việc củng cố tích cực (phần thưởng) hoặc tiêu cực (không phản hồi) đối với những hành vi mong muốn, cha mẹ có thể giúp trẻ học hỏi và thích nghi với môi trường xung quanh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc củng cố cần được thực hiện một cách nhất quán và có hệ thống để đảm bảo trẻ hiểu rõ hành vi mà mình cần thay đổi.

Giải mẫn cảm có hệ thống

Giải mẫn cảm một cách có hệ thống là phương pháp hữu hiệu giúp trẻ tự kỷ giảm phản ứng quá mẫn với các yếu tố môi trường. Phương pháp này liên quan đến việc dần dần cho trẻ làm quen với những tình huống mà trẻ cảm thấy không thoải mái, từ đó giúp trẻ làm quen và thích nghi với những kích thích mới. Quá trình này cần được thực hiện từ từ và có sự giám sát của chuyên gia để đảm bảo an toàn cho trẻ.

Đào tạo nâng cao

Đào tạo nâng cao không chỉ chú trọng phát triển các kỹ năng xã hội mà còn giúp trẻ trở nên tự tin và quyết đoán hơn. Các lớp học kỹ năng xã hội có thể giúp trẻ học cách tương tác và giao tiếp với người khác, từ đó nâng cao khả năng xây dựng các mối quan hệ. Cha mẹ cũng có thể tham gia vào quá trình này để học và rèn luyện những kỹ năng mới cùng con, điều này không chỉ giúp ích cho trẻ mà còn tạo cơ hội để cả gia đình gắn kết hơn.

Xem thêm:

Sử dụng các công cụ trị liệu

Cuối cùng, sử dụng các công cụ trị liệu như bảng tranh, sách truyện hay ứng dụng công nghệ có thể hỗ trợ trẻ tự kỷ trong việc giao tiếp và thể hiện cảm xúc. Những công cụ này giúp trẻ hiểu rõ hơn về các tình huống xã hội và cách ứng phó phù hợp. Ngoài ra, cha mẹ nên tìm kiếm và thử nghiệm các phương pháp trị liệu khác nhau để tìm ra phương pháp phù hợp nhất cho con mình.

Việc xác định và hiểu rõ hành vi của trẻ tự kỷ là bước quan trọng đầu tiên trong việc hỗ trợ trẻ phát triển tốt hơn. Bằng việc áp dụng các biện pháp hỗ trợ hiệu quả, cha mẹ có thể giúp con vượt qua khó khăn và ngày càng khẳng định vị thế của mình trong xã hội. Thực tế cho thấy, mỗi trẻ tự kỷ đều có những tiềm năng riêng và nhiệm vụ của chúng ta là khai thác, phát huy những khả năng đó một cách hiệu quả.

Nguồn: https://truongnguyentatthanh.edu.vn
Danh mục: Giáo dục