‘Thơ’ (1938) là tập thơ đầu tiên trong sự nghiệp văn chương của Xuân Diệu, một nhà thơ tài hoa, nổi tiếng trong phong trào ‘Thơ Mới’ (1932-1941). Những bài thơ về mùa thu trong Thơ là những tác phẩm đẹp nhưng buồn, mang trong mình cảm giác u sầu, lãng mạn và cô đơn. Ngoài hình ảnh thiếu nữ thất tình, người phụ nữ duyên dáng mà thơ mùa thu thể hiện cũng mới mẻ, trong sáng và quyến rũ.
Bài thơ viết về mùa thu trong Thơ thể hiện rõ nhất tâm hồn Xuân Diệu là bài thơ Mùa thu đến rồi. Bài thơ có bốn khổ thơ, mỗi khổ thơ là một bức tranh mộng mơ về mùa thu, phong cảnh mùa thu và tình yêu mùa thu. Khổ thơ đầu miêu tả vẻ đẹp mong manh của cây liễu và những chiếc lá thu đầu thu. Khổ thơ thứ hai nói về khu vườn mùa thu trước làn gió thu. Khổ thơ thứ ba miêu tả bầu trời mùa thu, núi mùa thu và dòng sông mùa thu. Khổ thơ thứ tư là hình ảnh người con gái đầy nỗi buồn trước cảnh mùa thu buồn chia ly…
Sau hình ảnh cây liễu là hình ảnh khu vườn mùa thu:
Ở Úc Trai),… Lời đầu tiên, Xuân Diệu nói về những bông hoa mùa thu đã “rụng cành”, đã lìa cành, một vẻ đẹp tàn phai, gợi lên nỗi buồn. Nhà thơ không dùng những con số như “hai ba” hay “vài ba” mà viết “nhiều hơn một” về những bông hoa đã rụng cành. Một cách diễn đạt mới về cách dùng từ số để miêu tả những bông hoa héo rụng ngoài vườn vào đầu thu.
Câu thơ thứ hai nói về màu sắc mùa thu trong vườn:
Trong vườn, màu đỏ nhạt xen lẫn màu xanh.
Từ ‘file’ là một thứ lạ lùng, độc đáo như chiếc lá mùa thu. Trên nền lá xanh, mỗi ngày đêm mùa thu đều xuất hiện những chấm nhỏ màu đỏ, hồng; Chúng dần lan rộng, dần lấn chiếm, dần dần tiến triển, cho đến khi mùa thu kết thúc, cả khu vườn mùa thu rực rỡ sắc vàng đỏ. Và rồi ta hiểu ‘Thu đến chẳng có gì lạ…’ (Nguyễn Trãi). Hình ảnh “đỏ xanh” khắc họa nét đặc trưng của mùa thu, một sắc thu, thể hiện cách nhìn, miêu tả, cảm nhận vô cùng nhạy cảm và tinh tế của Xuân Diệu. Và hôm qua, màu sắc mùa thu chỉ là “Với chiếc áo hoa mai phai dệt từ lá vàng” mà bây giờ đã đổi thành “Trong vườn màu đỏ nhạt xen lẫn màu xanh”. Từ ‘file’ táo bạo và biểu cảm hơn từ ‘nguyền rủa’ mà một số người thường nói.
Màu vàng là biểu tượng đặc trưng của mùa thu ở nước ta. Có nắng vàng, trăng vàng, cúc vàng, lá vàng… được nhắc đến nhiều lần trong thơ ca:
‘Thành phố đang xây dựng, khói xanh, núi xanh bóng’
Xem thêm : Nghi ngờ bạn cùng phòng là ma vì gót chân đi không chạm đất
(Truyện Kiều)
‘Lá vàng nhẹ nhàng đung đưa trong làn gió nhẹ’
(Thu thập thuốc lá)
‘Thuốc nhuộm vàng đẹp quanh sông quýt,
Cỏ cây vẫn vàng bóng nắng dài
(Tạm biệt mùa thu)
‘Con hươu vàng bị lạc
Đạp qua lá vàng khô’
(Âm thanh mùa thu)
Sau bức tranh “Với chiếc áo mai phai dệt từ lá vàng”, Xuân Diệu nói về sắc đỏ trong vườn thu. ‘Đỏ’ tương phản với ‘xanh’ để mô tả những chiếc lá mùa thu trong vườn đang trải qua sự biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên.
Xem thêm : Điểm qua một số tình huống giao tiếp nơi công sở điển hình nhất
Từ màu sắc mùa thu và lá mùa thu, nhà thơ nhắc đến cành cây trong gió thu se lạnh: “Những tia nắng run rẩy lay lá…
Một đôi cành cỏ khô gầy gò, yếu ớt.
Nhà thơ Tản Đà cũng viết về gió thu và lá mùa thu: ‘Một hàng lau cao thấp chạy trong gió – Vài cây thưa thớt lá vàng xen lẫn’ (Thăm ngôi mộ cổ bên đường). Xuân Diệu dùng từ “dòng chảy” thay vì “gió” để miêu tả cơn gió thu nhẹ nhàng lướt qua hàng cây, luống hoa trong vườn. Từ “run rẩy” tạo nên một hình ảnh sống động. Những cơn gió nhẹ làm cây cối đung đưa nhẹ nhàng. Từ “run rẩy” không chỉ mô tả hình ảnh mà còn gợi lên cảm giác. Cái se lạnh của gió thu khiến lá cành rùng mình. Khỏi cần nói vẫn có thể cảm nhận được cảm giác lạnh lẽo. Không chỉ vậy, chúng ta còn có cảm giác như đang chứng kiến những chiếc lá mùa thu rơi. Việc sử dụng từ ngữ và âm ‘r’ tạo nên những bài thơ giàu hình ảnh và âm nhạc, mang lại trải nghiệm thú vị. Giáo sư Phan Cu Đê cho rằng “cách thể hiện tình cảm này chịu ảnh hưởng của thơ tượng trưng Pháp thế kỷ 19”. Trong tác phẩm “Nhà thơ Việt Nam”, ông Hoài Thanh nhận xét:
‘Trong khung cảnh mùa thu rất quen thuộc với các thi sĩ Việt Nam, chỉ có Xuân Diệu chú ý đến ‘những tia nắng run rẩy của lá’… và ‘những cành cây xanh run rẩy dưới chân mình’. Nghe tiếng đàn dưới ánh trăng thu, chỉ Xuân Diệu mới cảm nhận được “Ánh sáng lung linh bỗng rùng mình”… Từ đó trở đi, chúng ta thấy các nhà phê bình đã chỉ ra những điểm mới, đặc sắc trong thơ. tuyệt vời của Xuân Diệu.
Bài thơ “Đôi cành khô gầy” đề cao hình ảnh một mùa thu khô khan, gầy gò trơ trụi. Trong vườn có “đôi cành khô gầy” đã rụng hết lá, nhỏ, “mỏng” nhưng “khô” đến mức kiệt sức. Vì mới là mùa thu đầu tiên nên hiện tượng “một cặp cành khô mỏng…” đã xuất hiện trong vườn. Việc sử dụng số từ rất tinh tế, thể hiện sự quan sát tỉ mỉ và chính xác: “Nhiều hơn một”, “kép” nhấn mạnh sự chuyển mùa của mùa thu và sự thay đổi của hoa, cỏ, cây cối. Hình ảnh “xương mong manh” thể hiện rõ hình dáng khô héo, trơ trụi, héo úa của một cành nhỏ trong vườn hoa. Chẳng lẽ đó là cành mai từ một cây mai già chăng? Từ “mong manh” kết hợp với các từ: “nhánh, khô, gầy, xương” – tạo nên hình ảnh mùa thu hoang vắng, miêu tả ngắn gọn một đôi cành cây nhỏ trụi lá “run rẩy, run rẩy”. ‘ trước những cơn gió mùa thu lạnh lẽo. Xuân Diệu miêu tả ít nhưng gợi nhiều, làm nổi bật tinh thần của cây cỏ. Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du miêu tả hình ảnh mùa thu buồn bã, hoang tàn khi gia đình Vương Ông gặp tai họa:
‘Khói bốc lên dày nhưng vẫn mảnh
Hoa cuốn đi và đậu ở nơi xa.
Đọc những câu thơ ấy của Kiều, từ hình ảnh “hoa lăn” đến hình ảnh “cây liễu vàng mềm mại”, ta mới cảm nhận được vẻ đẹp buồn, sự tinh tế, tài hoa trong cách miêu tả mùa thu của nàng. Xuân Diệu.
Phải chăng cảnh mùa thu được nhắc đến ở khổ thơ 2 “Đây là mùa thu” có phải là cảnh mùa thu ở vườn hoa Ngọc Hà hơn 60 năm trước? Thơ vẫn còn đó nhưng thi sĩ hôm nay đã đi xa…
Chuyến du lịch của tôi
Nguồn: https://truongnguyentatthanh.edu.vn
Danh mục: Blog
Ý kiến bạn đọc (0)