Biểu đồ xương cá là gì? Mục đích, phân loại và cách vẽ

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá cách xây dựng sơ đồ xương cá, vai trò của nó trong việc giải quyết vấn đề và các loại sơ đồ xương cá giúp cải thiện quy trình làm việc. Hãy cùng Nguyễn Tất Thành HR Insider tìm hiểu thêm về công cụ độc đáo này nhé!

Sơ đồ xương cá là gì?

Biểu đồ xương cá hay còn gọi là biểu đồ Ishikawa là công cụ giúp xác định mối quan hệ giữa nguyên nhân và kết quả. Đây là một trong 7 công cụ QC (7 QC Tools) chuyên dùng để quản lý và đánh giá chất lượng.

Bạn đang xem: Biểu đồ xương cá là gì? Mục đích, phân loại và cách vẽ

Sơ đồ xương cá do Tiến sĩ Kaoru Ishikawa phát triển vào những năm 1950 tại Đại học Tokyo, mang tên ông để tôn vinh những đóng góp của ông trong lĩnh vực quản lý chất lượng. Biểu đồ này hỗ trợ nhà quản lý trong việc phân tích và xác định mối quan hệ giữa các nhóm nguyên nhân gây ra vấn đề.

Cấu trúc biểu đồ giống bộ xương cá, với trục chính biểu thị vấn đề cần giải quyết. Các nhánh lớn đại diện cho nhóm nguyên nhân chính, trong khi các nhánh nhỏ đại diện cho các nguyên nhân chi tiết hơn. Sơ đồ xương cá giúp hệ thống hóa các yếu tố ảnh hưởng, từ đó xác định được nguyên nhân gốc rễ, hỗ trợ nhanh chóng tìm giải pháp khắc phục, ngăn ngừa sự cố trong quá trình sản xuất.

Khám phá “Biểu đồ xương cá là gì” và ứng dụng trong phân tích dữ liệu (Nguồn: Internet)

Mục đích của sơ đồ xương cá

Sơ đồ xương cá đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề và cải tiến quy trình làm việc. Vai trò của sơ đồ xương cá được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau:

Phương pháp giải quyết vấn đề trực quan

Biểu đồ xương cá giúp trình bày các nguyên nhân tiềm ẩn của vấn đề một cách trực quan và dễ hiểu. Thay vì chỉ liệt kê các yếu tố, biểu đồ này tạo ra hình ảnh rõ ràng, giúp người dùng dễ dàng nhận biết mối quan hệ, tương tác giữa các nguyên nhân.

Tập trung vào nguyên nhân gốc rễ thay vì điều trị triệu chứng

Sơ đồ xương cá tập trung vào việc xác định và giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề thay vì chỉ điều trị các triệu chứng bề ngoài. Điều này giúp đảm bảo rằng các giải pháp được đưa ra có hiệu quả lâu dài và ngăn ngừa sự cố tái diễn.

Tương tự, khám phá các kỹ năng giải quyết vấn đề giúp bạn phát triển giá trị bản thân.

Trình bày dễ hiểu với các phương tiện trực quan

Với cấu trúc rõ ràng và trực quan, sơ đồ xương cá rất dễ trình bày trong các cuộc họp, báo cáo và thuyết trình. Nó giúp các thành viên trong nhóm và các bên liên quan nhanh chóng hiểu được vấn đề và các nguyên nhân liên quan, từ đó thống nhất tìm ra giải pháp.

Thúc đẩy tư duy hệ thống và hợp tác nhóm

Sơ đồ xương cá khuyến khích sự tham gia, rèn luyện kỹ năng phân tích và đóng góp ý tưởng từ tất cả các thành viên trong nhóm. Việc cùng nhau phân tích, thảo luận giúp tạo ra tư duy hệ thống, định hướng nhóm làm việc có tổ chức và hiệu quả.

Ứng dụng đa dạng trong nhiều ngành, lĩnh vực

Sơ đồ xương cá không giới hạn trong một lĩnh vực cụ thể mà có thể được áp dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ sản xuất, dịch vụ, giáo dục đến chăm sóc sức khỏe. Điều này làm cho nó trở thành một công cụ linh hoạt và hữu ích trong việc giải quyết vấn đề và cải thiện hiệu suất công việc.

Tìm hiểu thêm về bí quyết sử dụng mô hình AIDA hiệu quả trong Marketing và ma trận BCG là gì? Thành phần và cách vẽ ma trận BCG

Sơ đồ xương cá, đơn giản hóa việc phân tích dữ liệu

Các loại biểu đồ xương cá phổ biến là gì?

Xem thêm : Dispatch tung bằng chứng vụ bố của Son Heung-min bạo hành trẻ em

Trong lĩnh vực phân tích và quản lý chất lượng, có hai loại sơ đồ xương cá phổ biến được sử dụng rộng rãi: sơ đồ xương cá đơn giản và sơ đồ xương cá 6M. Cả hai loại biểu đồ đều giúp xác định và phân tích nguyên nhân cốt lõi của vấn đề, nhưng chúng có những đặc điểm và ứng dụng khác nhau.

Sơ đồ xương cá đơn giản

Một sơ đồ xương cá đơn giản bao gồm hai nhóm nguyên nhân chính được liên kết với một phần đầu tượng trưng cho vấn đề trọng tâm cần giải quyết. Sơ đồ này phù hợp với các tình huống trong đó nguyên nhân có thể được phân loại thành hai nhóm đặc trưng.

Ví dụ: Khi phân tích lưu lượng truy cập vào website, nhóm Marketing có thể chia thành 2 nguồn: nguồn lưu lượng truy cập phải trả tiền và nguồn lưu lượng truy cập tự nhiên (không phải trả phí).

Sơ đồ xương cá 6M

Sơ đồ xương cá Ishikawa 6M được áp dụng trong sản xuất kinh doanh, tập trung vào 6 yếu tố:

• Nguyên liệu: Nguyên liệu là yếu tố cốt lõi của sản xuất. Lựa chọn sai nguyên liệu có thể làm giảm chất lượng sản phẩm và ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.
• Nguồn nhân lực (Manpower): Con người là yếu tố khó kiểm soát nhất. Trình độ, kỹ năng của nhân viên hoặc sự bất cẩn đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
• Môi trường (Mẹ Thiên nhiên): Các yếu tố tự nhiên như thời tiết, thiên tai có thể tác động tiêu cực đến quá trình sản xuất và khó có thể kiểm soát hoàn toàn.
• Máy móc, thiết bị: Việc bảo trì máy móc định kỳ là cần thiết. Máy móc hư hỏng sẽ ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả công việc.
• Phương pháp: Phương pháp sản xuất cần được tối ưu hóa và thử nghiệm kỹ lưỡng. Những sai sót trong quá trình này có thể dẫn đến sản phẩm bị lỗi.
• Đo lường: Phương pháp đo cần phải chính xác. Kết quả không nhất quán sẽ gây khó khăn cho việc phân tích nguyên nhân của vấn đề.

Biểu đồ xương cá 6M (Nguồn: Internet)

Cách vẽ sơ đồ xương cá

Dưới đây là các bước cụ thể để vẽ sơ đồ xương cá:

Bước 1: Xác định vấn đề

Đầu tiên, bạn cần xác định rõ vấn đề cần giải quyết và viết nó lên trên cùng của biểu đồ, làm trục chính. Đây sẽ là điểm khởi đầu để phân tích nguyên nhân của vấn đề này.

Bước 2: Xác định các yếu tố ảnh hưởng

Tiếp theo, xác định các yếu tố chính có thể ảnh hưởng đến vấn đề. Những yếu tố này thường bao gồm: máy móc, vật liệu, phương pháp, phép đo và môi trường con người. Vẽ các gân chính từ trục chính, mỗi gân tượng trưng cho một phần tử.

TẠO TÀI KHOẢN MỚI – MAY MẮN NHẬN VOUCHER 100K

HỌC TẬP ĐIỆN TỬ MIỄN PHÍ

Bước 3: Xác định nguyên nhân của vấn đề

Ở bước này, bạn liệt kê các nguyên nhân cụ thể liên quan đến từng yếu tố được xác định. Những nguyên nhân phụ sẽ được bổ sung vào các sườn chính, giúp tạo nên bức tranh toàn cảnh về vấn đề.

Bước 4: Phân tích và lập kế hoạch giải pháp

Cuối cùng, bạn cần phân tích các nguyên nhân đã xác định được để tìm ra nguyên nhân gốc rễ. Từ đó, bạn có thể lập kế hoạch và đưa ra các giải pháp cụ thể để khắc phục vấn đề một cách hiệu quả.

Cách triển khai sơ đồ xương cá để minh họa các mối quan hệ dữ liệu

Ứng dụng sơ đồ xương cá

Xem thêm : Thần đồng Liên Quân 2k5 ngỏ ý muốn bỏ học theo đuổi đam mê, Turtle khuyên nên “bảo lưu”

Sơ đồ xương cá hay còn gọi là sơ đồ Ishikawa được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực để phân tích nguyên nhân gốc rễ của vấn đề.

Ứng dụng trong kinh doanh

Biểu đồ xương cá giúp đội ngũ quản lý phân tích nguyên nhân khiến doanh số sụt giảm, bao gồm:

• Thiếu nhân lực
• Chiến lược không hiệu quả
• Cạnh tranh rất khốc liệt
• Hạn chế về ngân sách

Thông qua phân tích, doanh nghiệp xác định các vấn đề như: nhân viên thiếu kỹ năng, dự báo tài chính không chính xác, phân bổ nguồn lực kém và đối thủ cạnh tranh mạnh. Từ đó đưa ra các giải pháp: đào tạo nhân viên, tối ưu hóa quy trình, tăng ngân sách và nghiên cứu đối thủ cạnh tranh để cải thiện hoạt động kinh doanh.

Ứng dụng sơ đồ xương cá trong kinh doanh (Nguồn: Internet)

Ứng dụng trong sản xuất

Sơ đồ xương cá là công cụ hữu hiệu giúp doanh nghiệp tìm ra nguyên nhân gốc rễ của các vấn đề trong sản xuất như:

• Lỗi sản phẩm
• Hiệu quả sản xuất thấp
• Chi phí sản xuất cao
• Thiếu nhân sự
• Thiếu nguyên liệu
• Máy móc hỏng hóc
• Môi trường làm việc không an toàn

Gợi ý mẹo thực hiện sơ đồ xương cá dễ dàng

• Tập hợp một nhóm phù hợp để xây dựng sơ đồ xương cá, với các thành viên từ các lĩnh vực khác nhau để đa dạng hóa quan điểm và ý kiến.
• Sử dụng phương pháp 5W1H trong quá trình phân tích, liên tục hỏi “Tại sao?” để nhanh chóng tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề.
• Sử dụng phương pháp biểu quyết theo đa số để lựa chọn và xác định nguyên nhân chính từ tất cả các ý kiến ​​được trình bày.
• Đánh giá và phân tích nguyên nhân, tập trung vào yếu tố có tác động lớn nhất đến vấn đề.
• Nếu biểu đồ trở nên quá phức tạp và khó theo dõi, hãy cân nhắc sử dụng một công cụ khác phù hợp hơn để phân tích vấn đề.

Ưu điểm và hạn chế của sơ đồ xương cá

Ưu điểm và nhược điểm của sơ đồ xương cá hay còn gọi là sơ đồ Ishikawa như sau:

Lợi thế

• Một công cụ hữu ích để động não, lập bản đồ tư duy cá nhân hoặc làm việc nhóm.
• Hỗ trợ xác định mối quan hệ nhân quả, làm rõ mối liên hệ giữa các yếu tố khác nhau.
• Việc lặp đi lặp lại câu hỏi “tại sao” liên tục giúp đi sâu vào nguyên nhân gốc rễ, đơn giản hóa ngay cả những vấn đề phức tạp.

Nhược điểm

• Dựa trên đánh giá chủ quan của chuyên gia và lý luận nhóm, những sai sót hoặc khác biệt trong việc xác định nguyên nhân rất dễ xảy ra.
• Hiệu quả phụ thuộc vào kiến ​​thức và kinh nghiệm về quy trình cụ thể; Thiếu chuyên môn có thể ảnh hưởng đến việc tìm ra nguyên nhân và giải pháp phù hợp.
• Với những vấn đề phức tạp, sơ đồ xương cá có thể gặp khó khăn trong việc xác định nguyên nhân chính xác.
• Sơ đồ thường nhằm mục đích xác định một nguyên nhân duy nhất, dễ gây ra xung đột hoặc khó khăn trong việc tìm ra nguyên nhân gốc rễ.

Khám phá những ưu điểm và hạn chế của sơ đồ xương cá, một công cụ trực quan hóa dữ liệu phân tích (Nguồn: Internet)

Xem thêm:

• Cơ hội hấp dẫn cho người lao động tìm việc làm tại Nha Trang, với nhiều lĩnh vực và môi trường làm việc chuyên nghiệp.
• Khám phá việc làm Kiên Giang với nhiều vị trí đa dạng, phù hợp cho cả người mới bắt đầu và người có kinh nghiệm.
• Những ai đam mê không khí mát mẻ có thể tham khảo việc làm Đà Lạt để trải nghiệm cơ hội phát triển trong môi trường xanh, sạch.
• Đối với người lao động khu vực miền Tây, hãy cân nhắc đến làm việc tại Long An để có cơ hội làm việc tại các doanh nghiệp đang phát triển.

Biểu đồ xương cá là một công cụ phân tích mạnh mẽ giúp xác định và giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề một cách trực quan. Trong bài viết này, HR Insider đã làm rõ vai trò, cách thực hiện và ứng dụng của biểu đồ này trong nhiều lĩnh vực. Hy vọng qua bài viết các bạn sẽ nắm được cách tận dụng sơ đồ xương cá để nâng cao hiệu quả công việc.

Hãy nắm bắt những thông tin tuyển dụng mới nhất và ứng tuyển tại Nguyễn Tất Thành! Top nhà tuyển dụng tiềm năng đa dạng: tuyển dụng PNJ, tuyển dụng H&M, tuyển dụng SM Xanh, tuyển dụng Vua Nệm, tuyển dụng Yame, tuyển dụng Tamo, tuyển dụng Non Son và tuyển dụng MWG.

— Nội bộ nhân sự —

Nguyễn Tất Thành – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam

Nguồn: https://truongnguyentatthanh.edu.vn
Danh mục: Blog