Biện pháp tu từ so sánh: Định nghĩa, cấu trúc & các dạng bài tập thường gặp

Bạn đang gặp khó khăn trong việc nắm bắt khái niệm “tu từ so sánh”? Việc nắm rõ định nghĩa, cấu trúc và các dạng bài tập thường gặp chính là chìa khóa giúp bạn chinh phục chủ đề này một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn tất cả những kiến ​​thức cần thiết về loại thiết bị tu từ này. Hãy cùng khám phá ngay bây giờ!

Biện pháp tu từ so sánh là gì?

Ngay dưới đây, Nguyễn Tất Thành sẽ cung cấp cho bạn những kiến ​​thức cơ bản về tu từ so sánh, bao gồm: Khái niệm, cấu trúc và minh họa trực quan.

Bạn đang xem: Biện pháp tu từ so sánh: Định nghĩa, cấu trúc & các dạng bài tập thường gặp

Khái niệm tu từ so sánh

Biện pháp tu từ so sánh là một thủ pháp văn học sử dụng những điểm tương đồng giữa hiện tượng, sự vật để tạo ra hình ảnh sống động, khơi gợi cảm xúc, nhấn mạnh ý nghĩa cho người đọc. Đó là một trong những thủ pháp phổ biến được sử dụng trong văn học từ xa xưa đến nay.

Một ví dụ điển hình của biện pháp này là trong bài thơ Hồ Chí Minh:

“Trẻ em như nụ trên cành

Biết ăn, biết ngủ, biết học là tốt”.

Trong bài thơ này, “những đứa trẻ” được ví như “những nụ trên cành”, tạo nên hình ảnh non nớt, trẻ con, ngây thơ. Sự giống nhau giữa trẻ con và nụ non được thể hiện ở việc cả hai đều tượng trưng cho sự tươi trẻ, non nớt của tuổi thơ.

Một ví dụ khác từ một bài hát dân gian:

“Công đức cha như núi Thái Sơn

Tình mẹ như nước chảy từ nguồn”.

Ở đây, “việc của cha” được ví với “núi Thái Sơn” và “ý nghĩa của mẹ” được ví với “nước về nguồn”. Tương tự như trên, các hiện tượng này được chọn để so sánh vì chúng có sự tương đồng về tính vĩ đại, vững chắc và phong phú. Sự tương đồng này giúp nêu bật tính cách, đạo đức của cha mẹ trong việc dạy dỗ và nuôi dạy con cái.

Như vậy, so sánh không chỉ là công cụ miêu tả mà còn là phương tiện truyền tải ý nghĩa sâu sắc, khơi gợi cảm xúc cho người đọc thông qua việc tạo ra những hình ảnh sinh động, tương đồng.

Cấu trúc của thước đo so sánh

Cấu trúc cơ bản của biện pháp so sánh thường bao gồm hai phần chính: khoản 1 và khoản 2.

• Mệnh đề 1: Mệnh đề này thường bao gồm tên gọi hoặc từ ngữ chỉ sự vật, sự việc được so sánh. Đây là phần tác giả muốn miêu tả hay thể hiện thông qua sự so sánh. Thông thường, các từ ở mệnh đề này được gọi là “từ so sánh” vì chúng diễn tả đặc điểm, tính chất của sự vật, sự việc mà tác giả muốn nhấn mạnh.

• Mệnh đề 2: Mệnh đề này chứa tên gọi hoặc từ ngữ chỉ sự vật, sự việc mà tác giả dùng để so sánh với sự vật, sự việc được so sánh ở mệnh đề 1. Những từ ngữ ở mệnh đề 2 thường được gọi là “từ ngữ”. so sánh”. Chúng phản ánh sự tương đồng hoặc khác biệt giữa hai sự vật, hai sự vật được so sánh.

Ví dụ cụ thể về cấu trúc câu sử dụng tu từ so sánh:

“Em như cơn gió mùa thu

Ấm áp nhưng cũng lạnh lùng nhưng mưa gió”.

Trong đó, “Anh” là từ chỉ sự vật, sự việc được so sánh ở khoản 1. “Gió mùa thu” là từ chỉ sự so sánh ở khoản 2, miêu tả tính cách của “Anh” thông qua việc so sánh với gió thu .

Như vậy, cấu trúc cơ bản của biện pháp so sánh gồm 2 phần: mệnh đề 1 và mệnh đề 2, mỗi phần có vai trò riêng trong việc tạo ra sự so sánh và chuyển tải ý nghĩa của tác giả.

Ví dụ về thuật hùng biện so sánh

Trong văn học, phép tu từ so sánh đóng vai trò quan trọng trong việc miêu tả và diễn đạt. Phương pháp này giúp thể hiện hình ảnh, sự vật, hiện tượng một cách sinh động, rõ ràng và ấn tượng hơn.

Sau đây là một số ví dụ cụ thể về thuật hùng biện so sánh:

1. So sánh bình đẳng:

• “Anh em như tay chân” (Bài hát)

• Xem thêm : Hướng dẫn cách pha màu nâu đơn giản, ra màu cực chuẩn

  “Người thầy thuốc như người mẹ hiền” (ca dao)

• “Trái tim mẹ như biển cả bao la” (Tô Hữu)

2. So sánh không ngang bằng:

• “Cày ruộng buổi trưa/ Đổ mồ hôi như mưa ruộng cày” (Nguyễn Trãi)

• “Măng già mọc lên, có quần áo, bát cơm canh. Ở bến tàu, kiên nhẫn đợi thuyền” (Nguyễn Đình Thi)

• “Một giọt máu đặc hơn nước” (Tục ngữ)

3. So sánh ẩn dụ:

• “Cha tóc bạc/ Thắp lửa cho con nằm” (Tô Hữu)

• “Quê hương là chùm khế ngọt ngào/ Để con cháu ngày ngày trèo hái” (Trần Đăng Khoa)

• “Em có nhớ bến cảng khi thuyền về/Cảng kiên nhẫn đợi thuyền” (Nguyễn Đình Thi)

Ngoài ra, còn có các kiểu so sánh khác như “thích”, “thích”, “thích”, “gần như”, “khác nhau”, “không có gì”, “không có gì”… Mỗi kiểu so sánh đều có tác dụng riêng. và góp phần làm cho câu văn trở nên sinh động, gợi cảm hơn.

Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh

Biện pháp tu từ so sánh là một trong những biện pháp tu từ quan trọng được sử dụng phổ biến trong văn học. Vậy trên thực tế, tu từ so sánh có tác dụng gì? Cụ thể như sau:

• Tăng khả năng gợi: So sánh giúp mô tả sự vật, hiện tượng, con người một cách sinh động, cụ thể và rõ ràng hơn. Khi so sánh một đồ vật với một hình ảnh quen thuộc, người đọc có thể dễ dàng hình dung ra đặc điểm của đồ vật được miêu tả.

• Nhấn mạnh đặc điểm: So sánh giúp làm nổi bật đặc điểm của sự vật, hiện tượng được miêu tả. Qua đó, tác giả có thể bày tỏ quan điểm, suy nghĩ, cảm xúc của mình.

• Tạo ấn tượng: Sự so sánh giúp tạo nên những hình ảnh thơ mộng, giàu sức gợi. Qua đó, tác phẩm có sức lay động, thuyết phục người đọc nhiều hơn.

• Tăng tính logic: So sánh giúp lập luận chặt chẽ và logic hơn. Qua đó, người đọc có thể dễ dàng hiểu được nội dung mà tác giả muốn truyền tải.

Biện pháp tu từ so sánh thường được sử dụng

Dưới đây là thông tin chi tiết về các loại so sánh thường được sử dụng trong văn học Việt Nam cũng như các bài kiểm tra văn học.

Theo đối tượng so sánh

Về việc sử dụng biện pháp tu từ so sánh theo đối tượng so sánh như sau:

• So sánh sự vật với sự vật: “Cánh đồng lúa vàng như tấm thảm khổng lồ”.

• Xem thêm : iPhone 12 Mini – Smartphone kích thước nhỏ mạnh nhất hiện tại!

  So sánh sự vật với người: “Đôi mắt bạn lấp lánh như hai viên bi”.

• So sánh âm thanh với âm thanh: “Tiếng suối róc rách giống như tiếng đàn hạc”.

• So sánh hoạt động với hoạt động: “Cô ấy nhảy múa duyên dáng như một con thiên nga”.

Theo từ so sánh

Về việc sử dụng biện pháp tu từ so sánh theo từ so sánh như sau:

Ngoài ra, còn có một số kiểu so sánh khác như so sánh ẩn dụ, so sánh gián tiếp, so sánh tương phản,… Mỗi kiểu so sánh đều có tác dụng riêng và góp phần làm cho câu văn trở nên sinh động hơn. gợi cảm.

Các dạng bài tập tu từ so sánh

Dưới đây là các dạng bài tập về hùng biện so sánh mà bạn có thể gặp trong bài kiểm tra văn học của mình.

Dạng 1: Xác định các so sánh trong văn bản

Đây là dạng bài tập tìm và phân loại các so sánh trong văn bản theo đối tượng so sánh (so sánh sự vật với sự vật, sự vật với người,…) và các từ ngữ so sánh (so sánh với, so sánh với). so sánh).

Ví dụ: Xác định những so sánh trong đoạn văn “Mặt trời mọc từ xa, to như một quả cầu lửa. Những tia nắng đầu tiên như những sợi chỉ vàng, nhẹ nhàng len lỏi qua từng chiếc lá. Làm cho vạn vật trở nên lung linh hơn. Tiếng chim hót líu lo dường như để chào đón một ngày mới”.

Xem thêm:

1. VNguyễn Tất Thành – Ứng dụng giúp xây dựng nền tảng tiếng Việt vững chắc cho trẻ em
2. Biện pháp tu từ ẩn dụ: Khái niệm, tác dụng, hình thức và bài tập ứng dụng (có đáp án)

Dạng 2: Phân tích tác dụng của so sánh

Loại bài học này yêu cầu học sinh phân tích tác dụng của từng so sánh trong việc thể hiện nội dung, nghệ thuật của văn bản.

Ví dụ: “Mặt trời mọc ở đằng xa, to như một quả cầu lửa”.

Câu so sánh “Mặt trời mọc đằng xa, to như quả cầu lửa” có tác dụng:

• Tăng tính gợi cảm: giúp người đọc hình dung rõ ràng hình ảnh mặt trời mọc.

• Nhấn mạnh đặc điểm: mặt trời mọc to và sáng như một quả cầu lửa.

• Ấn tượng: tạo nên những hình ảnh thơ mộng, hùng vĩ.

Loại 3: Viết đoạn văn có sử dụng phép so sánh

Yêu cầu của bài thi thường là học sinh cần viết một đoạn văn mô tả một sự vật, hiện tượng hoặc con người bằng cách sử dụng phép so sánh.

Ví dụ: Viết một đoạn văn miêu tả một bông hoa có sử dụng phép so sánh.

Phân công:

Hoa sen là loài hoa đẹp và thanh nhã. Nó được mệnh danh là quốc hoa của Việt Nam. Hoa sen có nhiều màu sắc khác nhau nhưng phổ biến nhất là màu trắng và hồng. Hoa sen mọc ở đầm lầy nhưng vươn cao và tỏa hương thơm ngát. Cánh sen mong manh như lụa nhưng lại có sức sống mãnh liệt. Nhụy sen vàng như ngọc. Hoa sen là biểu tượng của sự cao quý, thuần khiết và nghị lực phi thường.

Dạng 4: Điền từ cho sẵn vào chỗ trống

Dạng bài tập này thường yêu cầu học sinh chọn từ trong ngoặc để điền vào chỗ trống sao cho câu có hình ảnh so sánh phù hợp, giúp miêu tả sự vật, hiện tượng, con người một cách sinh động, cụ thể, rõ ràng hơn.

Ví dụ: “Bông hoa này đẹp (bằng/hơn/bằng/không đẹp bằng/…) bông hoa kia”.

Trên đây là những kiến ​​thức cơ bản về tu từ so sánh mà Khỉ muốn chia sẻ đến các bạn. Hiểu được khái niệm, cấu trúc, phân loại và tác dụng của biện pháp tu từ này sẽ giúp bạn vận dụng hiệu quả vào bài viết và đạt kết quả cao trong học tập.

Nguồn: https://truongnguyentatthanh.edu.vn
Danh mục: Giáo dục