Biện pháp tu từ đối lập: Khái niệm, tác dụng & cách phân biệt với phép tương phản

Tu từ đối lập là một loại “gia vị” đặc biệt, góp phần tạo nên sự phong phú, sinh động cho ngôn ngữ. Nó mang đến cho người đọc những trải nghiệm ấn tượng, khơi gợi cảm xúc và làm sâu sắc thêm ý nghĩa của văn bản. Vậy hùng biện đối lập là gì? Có những sự đối lập phổ biến nào? Cùng Nguyễn Tất Thành tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Hùng biện đối lập là gì?

Dưới đây là những kiến ​​thức cơ bản về đối lập tu từ từ khái niệm, đặc điểm đến ví dụ minh họa cụ thể. Hãy tham khảo!

Bạn đang xem: Biện pháp tu từ đối lập: Khái niệm, tác dụng & cách phân biệt với phép tương phản

Khái niệm đối lập tu từ

Tương phản là một biện pháp tu từ sử dụng từ ngữ, hình ảnh, thành phần câu, mệnh đề có nghĩa trái ngược nhau nhằm làm nổi bật sự khác biệt, tương phản giữa sự vật, hiện tượng, con người, qua đó làm tăng hiệu quả diễn đạt, tính biểu cảm của câu.

Sự song song có phải là một công cụ tu từ? Câu trả lời là CÓ. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn giữa hùng biện tương phản với hùng biện tương phản. Nói một cách đơn giản nhất, sự phản đối đang tập trung vào những khác biệt và tương phản rõ ràng và rõ ràng. Trong khi đó, sự tương phản tập trung vào việc so sánh, tương phản để làm nổi bật sự khác biệt. Chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn ở phần cuối của bài viết này!

Đặc điểm của biện pháp tu từ đối lập

Các đặc điểm chính của hùng biện đối lập bao gồm:

1. Song song và cân bằng: Hai bên đối lập phải có cấu trúc ngữ pháp tương tự và cân đối. Ví dụ: “Lời tâm bằng ba chữ tài” (Nguyễn Du). Ngoài ra, số lượng âm tiết của hai từ trái nghĩa thường bằng nhau.

2. Đối lập về ý nghĩa: Hai mặt đối lập phải thể hiện sự tương phản, trái ngược nhau về ý nghĩa. Ví dụ: “Trời hôm nay nắng trong lành/ Mặt đường rải rác một màu vàng lấp lánh” (Xuân Diệu). Đặc biệt, sự tương phản có thể được thể hiện qua nhiều khía cạnh:

• Trái nghĩa: “Có dũng khí thì làm tướng, có vây thì làm rồng” (Tục ngữ).

• Khẳng định – phủ định: “Đi đường xa, học một sàng trí tuệ” (Ca dao).

• Cùng ý nghĩa: “Tiếng ồn che gương/Người một nước phải thương nhau” (Nguyễn Du).

Ví dụ về sự tương phản tu từ

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về lối hùng biện đối lập mà bạn có thể tham khảo:

1. Trái nghĩa: “Đi đường dài, học một sàng trí tuệ” (Bài hát)

2. Khẳng định – phủ định:

“Vẫn còn trẻ và chặng đường phía trước vẫn còn dài

Xem thêm : Các bài test tiếng Anh trình độ A2 giúp tự kiểm tra tại nhà (có đáp án)

Ai quan tâm nếu họ có răng bạc và đầu bạc?”

(Nguyễn Du)

3. Cùng ý nghĩa:

“Tiếng ồn bao phủ kệ gương

Người trong một nước phải yêu thương nhau”.

(Nguyễn Du)

Tác dụng của lời nói đối lập

Biện pháp tu từ đối lập là một trong những biện pháp tu từ được sử dụng phổ biến trong văn học, nghệ thuật. Nó có tác dụng làm nổi bật sự tương phản, đối lập giữa sự vật, hiện tượng, từ đó làm cho câu văn, bài văn trở nên sinh động, hấp dẫn và có tính biểu cảm cao. Tác dụng cụ thể của thuật hùng biện đối lập có thể bao gồm:

• Nhấn mạnh ý nghĩa: Sử dụng độ tương phản giúp so sánh, đối chiếu sự vật, hiện tượng một cách rõ ràng, từ đó làm nổi bật ý nghĩa tác giả muốn truyền tải. Ví dụ: “Ăn quả nhớ người trồng cây” (ca dao). Ca dao sử dụng sự tương phản giữa “ăn quả” và “trồng cây” để nhấn mạnh ý nghĩa tri ân.

• Tạo sự cân bằng, hài hòa: Sử dụng độ tương phản giúp câu văn, bài luận có sự cân bằng, hài hòa về hình thức và nội dung. Ví dụ: “Khi thuyền về em có nhớ bến không? Bến luôn nhất quyết đợi thuyền”. (Bài hát dân ca). Ca dao sử dụng sự đối lập giữa “thuyền” và “cập bến”, “trở về” và “chờ đợi” để tạo sự cân bằng, hài hòa về hình thức. Đồng thời, sự đối lập này còn giúp thể hiện tình cảm sâu sắc và chung thủy của người phụ nữ trong tình yêu.

• Tạo ấn tượng, tăng sức mạnh miêu tả, gợi cảm: Sử dụng độ tương phản giúp câu văn, bài văn có tính miêu tả và gợi cảm cao, tạo ấn tượng mạnh trong lòng người đọc. Ví dụ: “Một bên hoa lá tươi tốt, cành rung rinh, bóng lồng rung rinh. Bên kia cỏ cây ảm đạm, Gió lay cành tre”. (Nguyễn Du). Bài thơ sử dụng sự tương phản giữa “hoa lá tươi tốt” với “cây cỏ buồn”, “bóng lồng tâng bốc” và “la đà” để miêu tả cảnh sắc hai bên bờ sông Tiền Đường. Sự tương phản này giúp khung cảnh trở nên sinh động, giàu sức gợi và gợi cảm.

• Tăng tính logic, chặt chẽ của lập luận: Sử dụng sự đối lập giúp lập luận trở nên mạch lạc và logic hơn. Ví dụ: “Có người hỏi tôi: “Tại sao con người sinh ra để đau khổ?” Tôi trả lời: “Bởi vì con người sinh ra để yêu thương”. Câu trả lời của tác giả sử dụng sự song hành giữa “đau khổ” và “tình yêu” để làm rõ lý do tại sao con người lại đau khổ. sinh ra để chịu đựng sự đối lập này giúp cho lập luận của tác giả trở nên mạch lạc và logic hơn.

Như vậy, biện pháp tu từ đối lập là một biện pháp tu từ có tác dụng rất quan trọng trong việc thể hiện nội dung và tăng tính nghệ thuật của câu văn, bài văn.

Lời lẽ phản đối là phổ biến

Có hai loại đối lập tu từ phổ biến: đối lập nhỏ (tự tương phản) và đối lập lâu dài (đối lập trung bình). Cụ thể như sau:

Nhỏ (tự tương phản)

Xem thêm : Điểm danh các mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói hiệu quả!

Trong văn xuôi, các biện pháp tu từ nhỏ (tự tương phản) thường xuất hiện khi có yếu tố đối lập xuất hiện trong một câu hoặc một dòng văn bản. Đây là một trong những cách sử dụng ngôn ngữ có tính thẩm mỹ cao, giúp tạo sự hài hòa, sắc nét và hấp dẫn cho văn bản.

Ví dụ:

“Như bông hồng tươi, tỏa hương thơm, sương sớm,

Như vầng trăng mỏng manh, dịu dàng mê hoặc lòng người”.

Ngược lại (bằng ngược lại)

Biện pháp tu từ song song thường là sự tương phản giữa các yếu tố ở hai phần khác nhau của văn bản, chẳng hạn như hai dòng hoặc hai đoạn văn. Điều này tạo nên sự cân bằng và tương phản, làm nổi bật nội dung và thể hiện kỹ năng sắp xếp ý tưởng.

Ví dụ:

“Dưới ánh trăng trong veo,

Trên thảm cỏ xanh.”

Phân biệt các biện pháp tu từ đối lập và tương phản

Dưới đây là những điểm tương đồng và khác biệt chi tiết giữa hai thiết bị tu từ đối lập và tương phản.

Điểm tương đồng:

• Đây đều là những thủ pháp tu từ: sử dụng sự khác biệt giữa sự vật, hiện tượng để làm cho ý tưởng được diễn đạt trở nên sinh động và thuyết phục.

• Mục đích: Làm nổi bật một ý tưởng, một đặc điểm nào đó của sự vật, hiện tượng được miêu tả.

Sự khác biệt:

Lưu ý rằng chúng ta cũng có thể có sự kết hợp giữa đối lập và tương phản trong cùng một câu hoặc đoạn văn. Ngoài ra, cũng cần phân biệt sự đối lập, tương phản với lối tu từ so sánh. Cụ thể, so sánh là một biện pháp tu từ nhằm làm cho một sự vật, hiện tượng được miêu tả một cách sinh động, cụ thể bằng cách so sánh nó với một sự vật, hiện tượng khác.

Tóm lại, biện pháp tu từ tương phản là một biện pháp tu từ hữu hiệu, giúp làm nổi bật sự khác biệt, tương phản giữa sự vật, hiện tượng, con người, từ đó làm tăng hiệu quả diễn đạt, diễn đạt của câu. văn học. Hy vọng những kiến ​​thức mà Nguyễn Tất Thành cung cấp ở trên đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về biện pháp tu từ này, cũng như cách phân biệt hai khái niệm đối lập và tương phản dễ nhầm lẫn.

Nguồn: https://truongnguyentatthanh.edu.vn
Danh mục: Giáo dục